Σάββατο 11 Οκτωβρίου 2014

Η ΜΗΤΉΡ ΤΩΝ ΕΚΚΛΗΣΙΩΝ ΚΑΙ ΜΗΤΈΡΑ ΕΚΚΛΗΣΙΑ


του Αρχιμ. Ιωακείμ Οικονομίκου, Γενικού Αρχιερατικού Επιτρόπου Ι.Μ.Κίτρους


Κατά καιρούς ακούγονται και γράφονται από ορισμένους, ίσως αδαείς, ίσως μη γνωρίζοντας ιστορία και εκκλησιολογία, σχετικά με την Εκκλησία της Κωνσταντινουπόλεως, αν είναι η Μητέρα Εκκλησία, γιατί λέγεται Μητέρα Εκκλησία, την στιγμη πού η Μήτηρ των Εκκλησιών είναι τα Ιεροσόλυμα. Επειδή υπάρχει μία παρανόηση επάνω σε αυτό το θέμα, θα ήθελα να απαντήσω δι' ολίγων σε αυτό το τόσο σηματικό ιστορικό, θεολογικό, εκκλησιολογικό και θεσμικό θέμα.

  Στον εσπερινό του Σαββάτου και στον ήχο πλ. του Δ'  ακούμε από τον υμνωδό να λέει: "Χαίρε Σιών αγία Μήτηρ των Εκκλησιών, Θεού κατοικητήριον". Η Εκκλησία των Ιεροσολύμων, ασφαλώς είναι αυτή πού πρώτη δέχτηκε το μήνυμα της σωτηρίας. Είναι  ο χώρος στον οποίο γεννήθηκε, κήρυξε, σταυρώθηκε, αναστήθηκε και αναλήφθηκε ο Κύριός μας Ιησούς Χριστός. Είναι ο χώρος, στον οποίο τελεσιουργήθηκε το μυστήριο της σωτηρίας του ανθρώπου. Από τα Ιεροσόλυμα, ξεκίνησαν όλοι οι Αποστόλοι για να μεταφέρουν το σωτήριο μήνυμα και άγγελμα πρός όλο τον κόσμο.
    Τα Ιεροσόλυμα όμως, το 70 μ. Χ. δέχτηκαν την επίθεση του Ρωμαίου Στρατηγού Τίτου, ο οποίος τα εξαφάνισε, αφού με την καταστροφή πού έφερε δεν έμεινε τίποτα. Από τότε η πόλις των Ιεροσολύμων παρακμάζει και μάλιστα αλλάζει και όνομα και λέγεται Αιλία Καπιτωλίνα.
  Με την λήξη των Διωγμών και την έκδοση του Διατάγματος των Μεδιολάνων το 313 μ. Χ, η Εκκλησία αρχίζει να βγαίνει στην επιφάνεια. Λίγα χρόνια μετά, η Αγία Ελένη ανακαλύπτει τον Ζωοδόχο Τάφο και τον Τίμιο Σταυρό καθώς και όλα τα άλλα αγιάσματα και προσκυνήματα της Αγίας Γής. Έτσι τα Ιεροσόλυμα, αποκτούν μία ιδιαίτερη θέση μέσα στην Εκκλησία. Η Α' Οικουμενική Σύνοδος και στον 7ο Κανόνα της, κάνει λόγο για τον Επίσκοπο της Αιλίας. Γράφει: "Επειδή συνήθεια κεκράτηκε, και παράδοσις αρχαία, ώστε τον εν Αιλία επίσκοπον τιμάσθαι εχέτω την ακολουθίαν της τιμής. τη μητροπόλει σωζομένου του οικείου αξιώματος".
  Με την παροδο όμως των χρόνων, μια νέα πόλη κάνει την εμφάνισή της στην ιστορία. Και αυτή η Πόλις είναι η πρωτεύουσα της Ρωμαίϊκής Αυτοκρατορίας μας. Η Κωνσταντινούπολις. Η Κωνσταντινούπολις, αποτέλεσε την Πρωτεύουσα του Ανατολικού Ρωμαϊκού Κράτους. Εκεί συγκεντρώθηκε όλος ο πλούτος αλλά και όλη η διανόηση της εποχής. Η Πόλη, στην οποία κήρυξε ο Απόστολος Ανδρεάς, με την πάροδο των χρόνων, πήρε μια σημαντική θέση μέσα στην Αυτοκρατορία. Κατέστη το κέντρο της Αυτοκρατορίας. Μαζί με την πολιτική Εξουσία, αναβαθμίστηκε θα λέγαμε και η Εκκλησιαστική. Έτσι η Εκκλησία της Κωνσταντινουπόλεως, αποκόπηκε από την Μητρόπολη Ηρακλείας ως Επισκοπή και αναγνωρίστηκε σε Αρχιεπισκοπή και τελικά στην Πατριαρχική Αξία. Από τότε από την Β' Οικουμενική Σύνοδο, αλλά και από την Δ' Οικουμενική Σύνοδο, η Εκκλησία της Κωνσταντινουπόλεως πήρε την πρώτη θέση μαζί με την Ρώμη, για να ακολουθήσουν η Αλεξάνδρεια, η Αντιόχεια και τα Ιεροσόλυμα.
    Σε όλη την διάρκεια της Αυτοκρατορίας, η Εκκλησία της Κωνσταντινουπόλεως διαδραμάτισε ένα πρωταγωνιστικό ρόλο, αφού στο έδαφός της έγιναν όλες οι Οικουμενικές Σύνοδοι, και εκεί παγιώθηκαν και τα δόγματα. Εκτός όμως από αυτό, η Εκκλησία της Κωνταντινουπόλεως, ανέλαβε και τον εκχριστιανισμό των λαών των βορείων χωρών, των Ρώσων και των Σλάβων. Έτσι τόσο η Εκκλησία της Ρωσίας, όσο και όλες οι Σλαβικές Εκκλησίες, γεννήθηκαν από την Πρωτόθρονη Εκκλησία.
    Το Πατριαρχείο όμως, στα δύσκολα χρόνια τόσο της Φραγκοκρατίας, όσο και αργότερα στα χρόνια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, ήταν αυτό πού έχοντας την έδρα του στην πρωτεύουσα, ήταν υπεύθυνο έναντι του Σουλτάνου και για τις υπόλοιπες Εκκλησίες της Ανατολής. Υπάρχουν εκατοντάδες περιπτώσεις πού οι Πατριάρχες της Ανατολής, εγκαταβίωναν στην Πόλη και στο Πατριαρχείο, γι' αυτό και το Οικουμενικό Πατριαρχείο καλείται και "Πατριαρχεία". Πολλές φορές το Πατριαρχείο εξέλεγε τους Πατριάρχες της Ανατολής όταν σε αυτά, τα δύσκολα χρόνια της Οθωμανοκρατίας, υπήρχε έλλειψη Αρχιερέων.
    Το Πατριαρχείο και η Εκκλησία της Κωνσταντινουπόλεως, ήταν αυτή, πού κατά την διάρκεια του 19ου και των αρχών του 20ου αιώνος, έδωσε την Πατριαρχική αξία και την Αυτοκεφαλία σε Εκκλησίες της Βαλκανικής. Είναι όλες αυτές οι λεγόμενες "Εθνικές Εκκλησίες" με πρώτη την Εκκλησία της Ελλάδος, τα Πατριαρχεία Σερβίας, Ρουμανίας και Βουλγαρίας, ενώ είχε προηγηθεί η Αυτοκεφαλία και την Πατριαρχική αξία της Εκκλησίας της Ρωσίας. Ακολούθησε η Εκκλησία της Γεωργίας, της Αλβανίας της Πολωνίας, της Τσεχίας. Έτσι από την Εκκλησία της Κωνσταντινουπόλεως, προήλθαν όλες αυτές οι θυγατέρες και αδελφές Εκκλησίες.
  Να λοιπόν γιατί δικαίως η Πρωτόθρονη Εκκλησία της Κωνσταντινουπόλεως ονομάζεται και καλείται Μητέρα Εκκλησία. Γιατί "γέννησε" πνευματικά και εδαφικά όλες τις σημερινές τοπικές Εκκλησίες της Βαλκανικής. Να γιατί η Εκκλησία της Κωνσταντινουπόλεως ονομάζεται, λέγεται και είναι η Μητέρα Εκκλησία, γιατί αυτή στάθηκε σαν πραγματική Μητέρα δίπλα στα παιδιά της και τα ενίσχυσε σε δύσκολους καιρούς, τόσο κατά την διάρκεια του Μακεδονικού Αγώνος, όσο και μετά.
  Η Εκκλησία των Ιεροσολύμων, αποτέλεσε την απαρχή της Εκκλησίας αφού αυτή πρώτη δέχτηκε το μήνυμα της Σωτηρίας. Η Εκκλησία της Κωνσταντινουπόλεως, η Μήτηρ Αγία του Χριστού Μεγάλη Εκκλησία, είναι η Μητέρα Εκκλησία όλων των Ορθοδόξων, όλων των Ρωμηών, γιατί από αυτήν γεννηθήκαμε πνευματικά και εδαφικά. Καλό λοιπόν θα είναι να δίδουμε τον απαιτούμενο σεβασμό και την απαιτούμενη τιμή στην Πρωτόθρονη Εκκλησία, η οποία και σήμερα αγωνίζεται, παρά τα προβλήματα και την μείωση του ποιμνίου της εντός της έδρας της, να αγωνίζεται για την διατήρηση της Ορθοδοξίας και της Ρωμηοσύνης.
Αρχιμ. Ιωακείμ Οικονομίκου, Γενικού Αρχιερατικού Επιτρόπου Ι.Μ.Κίτρους                

Πηγή:www.amen.gr