ΟΙ ΤΡΕΙΣ ΙΕΡΑΡΧΕΣ

Ας υποθέσουμε λοιπόν, πώς κάποιοι άνθρωποι βρίσκονται ναυαγοί μέσα σε μιά ανταριασμένη θάλασσα, έτοιμη ανά πάσα στιγμή να τους καταπιεί. Έξαφνα και ανέλπιστα διακρίνουν να τους πλησιάζει ένα ναυαγοσωστικό πλοιάριο. Τι πρέπει τότε να πράξουν; "Θέλει και ρώτημα;" αναρωτιέται κανείς. Λογικά εκείνη τη στιγμή , το μόνο που έχουν να κάνουν, οι θαλασσοπνιγμένοι εκείνοι άνθρωποι, είναι, να καλέσουν σε βοήθεια τους ναυαγοσώστες και συγκεντρώνοντας όλες τις δυνάμεις τους , ν ' αγωνιστούνε για να πλησιάσουν το πλοίο της σωτηρίας τους, ώστε να σωθούν από το βέβαιο πνιγμό. Έτσι φυσικά, πρέπει να ενεργήσουν.

Αξίζει, όμως ν 'αναρωτηθούμε, μήπως και η δική μας η ζωή με τις χίλιες δυο φροντίδες και τα βάσανα της καθημερινής βιοπάλης, δεν είναι κι αυτή σαν μιά φουρτουνιασμένη Θάλασσα που ζητά μανιασμένα να μάς καταποντίσει; Κι εμείς όταν ζητάμε να ξεφύγουμε απ' το άγχος της καθημερινότητας που μάς αλλοτριώνει, να γλιτώσουμε απ' το φόβο πού γεννά το αβέβαιο αύριο, να ηρεμίσουμε απ' τα βέλη τού φθόνου εχθρών και φίλων , να σωθούμε απ ' τις αρρώστιες , από κάθε κακό και ιδιαίτερα το μεγαλύτερο απ ' όλα, το θάνατο, δεν μοιάζουμε μ' απελπισμένους ναυαγούς σε τρικυμισμένο πέλαγος ; Και βέβαια, έτσι είναι!

Όπως όμως στους ναυαγούς της ιστορίας μας, φάνηκε αχτίδα σωτηρίας, έτσι και σε μάς σήμερα, είναι ολοφάνερη, όχι απλά η ελπίδα, αλλά η βεβαιότητα της σωτηρίας μας απ' τα προβλήματα της ζωής. Eίναι μπροστά μας. Eίναι ένα πρόσωπο. 'Έχει όνομα η σωτηρία μας καλείται Ιησούς Χριστός, ο Κύριος μας και ο Θεός μας, ο όποίος διαθέτει για την σωτηρία μας, ως «ναυαγοσωστικά...παντός καιρού» την 'Εκκλησία Tου, με τα Ιερά μυστήριά της, την Πίστη, την Αγιότητα !

Άλλά πώς εμείς αντιμετωπίζουμε την κατάσταση κινδύνου στην οποία βρισκόμαστε; Κάνουμε αυτό που επιβάλλεται; Προσπαθούμε, δηλαδή, να πλησιάσουμε το λιμάνι της λύτρωσής μας; Όσο κι αν ακούγεται παράξενα, όσο κι αν φαίνεται παράλογο, εμείς ή καθόμαστε με σταυρωμένα τα χέρία, έχοντας την ανόητη εγωιστική απαίτηση, ο Θεός, οι κληρικοί, οι άλλοι να έρθουν να μάς σώσουν ή το χειρότερο, αμπελοφίλοσοφούμε με ύφος αλλαζόνα παντογνώστη και με ειρωνικό χαμόγελο, σχολιάζουμε περιφρονητικά, ρωτώντας ρητορικά και «Τι έχουν να πούνε ο Θεός και η Εκκλησία Του σ' εμάς τους σύγχρονους ανθρώπους;». Κι έτσι, απλά, Θαρρούμε πως ξεμπερδεύουμε από εκείνον τον Θεό, τον τόσο ενοχλητικό για τον εγωισμό μας. Φροντίζουμε όμως ταυτόχρονα, ν' αναζητήσουμε άλλους σωτήρες, άλλους τρόπους σωτηρίας ψάχνουμε σ' άλλες πηγές να βρούμε το νόημα της ζωής μας.

Ζητάμε τα πολύπλοκα κι ανόητα περιφρονώντας τα oφθαλμοφανή κι αληθινά. Κι αν τυχόν τολμήσει κάποιος να μάς ξυπνήσει και να μάς πει πώς πήραμέ τη ζωή μας λάθος, τρελλό θα τον πούμέ. «Mη μου τους κύκλους τάραττέ» φωνάζουμέ.

Αμέριμνοι ταξιδεύουμε στης ζωής τα πέλαγα, όπως ακριβώς ταξίδευαν και οι επιβάτες τού Τιτανικού. Άλλοι κοιμότανε, άλλοι ερωτευότανε κι άλλοι γλεντούσανε πετώντας στα σύννεφα της ευτυχίας, με τα φτερά της δήθεν ακατανίκητης ανθρώπινης δύναμης, τού πλούτου και της τεχνολογίας. Ο Τιτανικός, το καύχημα της ναυπηγικής, τους παρείχε αυτή την ψευδαίσθηση. Μόνο που το ξύπνημα ήρθε απότομα και ήταν δυσάρεστο γι ' αυτούς , όταν "προσγειώθηκαν - προσθαλασσώθηκαν" στα παγωμένα νερά τού Ατλαντικού, μετά τη μοιραία σύγκρουση τού "αβύθιστου" (!)Τιτανικού μ' ένα παγόβουνο. Εγωισμός, πείσμα, αδιαφορία, άρνηση, μηδενισμός, υπερηφάνεια, αλλαζονία, πάθη ,εκεί μάς οδηγούν στο βυθό.

Ας θυμηθούμε επίσης και μία άλλη ναυτική ιστορία τραγωδία. Το αγγλικό πλοίο "Θέτίς" έπλεε στη Μεσόγειο μεταφέροντας τον Άγγλο πρεσβευτή στην lταλία. Ο καιρός αγριεμένος. Ο βοηθός του πλοιάρχου, τού δείχνει πάνω στο ναυτικό χάρτη ένα σημάδί που χαρακτήρίζε την ύπαρξη εκεί κάποιου υφάλου. «Τι φωνάζει ο Θαλασσόλυκος καπετάνιος, ανοησίες ! Τα ξέρω εγώ καλά αυτά τα νερά, δεν υπάρχει ύφαλος εδώ. Τραβάτε ευθεία. Αφήστε κατά μέρος τις ανοησίες τού χάρτη! Σε πέντε λεπτά Θα το έχουμε περάσει αυτό το σημείο». Σε πέντε λεπτά το πλοίο είχε βουλιάξει, παίρνοντας μαζί του στο βυθό, τον αλλαζόνα - εγωιστή καπετάνιο και πολλούς επιβάτες. Αλήθεια πόσοί άνθρωποι βυθίζονται στη ζωή, γιατί αρνούνταί να πιστέψουν από πείσμα και εγωισμό στο χάρτη τού ουρανού, στην αγάπη και την πρόνοία τού Θεού ;

Eμείς , όμως , σήμερα γιορτάζουμε τρεις ανθρώπους , τρεις αγίους της Εκκλησίας μας που ταπεινά εμπιστεύθηκαν την ζωή τους στην αγάπη και το έλεος τού Θεού , που άπλωσαν τα χέρια τους στο φως , στη σωτηρία και έζησαν έτσι ζωή αληθινή, ζωή γνήσία, όχι " ιμιτασιόν", όχι ψεύτικη, αλλά ζωή χαράς. Έζησαν τον Χριστό, διότι για τον ταπεινό χριστιανό, ο Χρίστος είναι η χαρά, η ευτυχία, η γαλήνη, η σωτηρία, το φως του. Ρωτάει η ποιήτρια: «Πού είναι η χαρά, μα πού; ο ποταμός της πού κυλά και που ο παράδείσός της θάλλει;» (Χλόη Αχαϊκού) και απαντάει ο ποιητής. «Χαρά, σ' κείνές τις ψυχές π' ακούνέ τη φωνή Σου κι ακολουθούν το νόμο Σου, και τα προστάγματα Σου, χαρά σ' εκείνες τις ψυχές που ζουν την αρετή Σου και προσκυνούν ευλαβικά Χρίστέ μου τ' Όνομα Σου» (Γ.Bερίτης). Αυτή είναι η χαρά, αυτή είναι η σωτηρία, αυτό είναι το φως του πιστού χριστιανού.

Βασίλειος, Γρηγόριος, Ιωάννης, τρεις άνθρωποι Άγιοι, Πρότυπα, Πυξίδες, Φάροι ολόφωτοι που έζησαν το Φως , έγιναν Φως και μας οδηγούν με ασφάλεια στο Φως. Ποίοι όμως από μάς βάζουμε πλώρη για να τους συναντήσουμε; Ή τους αγνοούμε η στρεφόμαστε σ' άλλα πρότυπα, σ' άλλα φώτα, που όμως όπως λέει πάλι ο ποιητής: «Ήταν φώτα, χίλια φώτα, μα δεν ήτανε το Φως» (Γ.Βερίτης).

Γιατί όμως το κάνουμε αυτό; Απλά, επειδή δεν έχουμε το κουράγιο ν' αντισταθούμε, να πάμε κόντρα στο ρεύμα της εποχής που μάς τραβάει στο βυθό, όπως αυτός που πνίγεται εκείνον που προσπαθεί να τον σώσει. Συνηθίζουμε σ' έναν , τρόπο ζωής που τον Θεό, την Εκκλησία, τις αξίες τα πρότυπα των αγίων, τα θέτει στο περιθώριο. Κι είναι γνωστό , χρειάζεται Θάρρος και ηρωισμό για να πορευθεί κανείς αντίθετα στο ρεύμα, στη μόδα, στο συρμό της εποχής και ν' αντιμετωπισει την κοροϊδία, το κουτσομπολιό, την περιφρόνηση, την περιθωριοποίηση, την απόρριψη, που αυτά επιβάλλουν. Αλλά βλέπετε, στα χρόνια μας οι αετοί που πετούv ψηλά είναί λίγοί, ενώ αφθονούν, μυριάδες είναί τα σκουλήκια που σέρνονταί που έρπουν στη γη.

Σαν αετοί της Ορθοδοξίας οι Τρεις Ιεράρχες ασυμβίβαστοι με την πνευματική μιζέρια και την ψυχική διαφθορά της εποχής τους, συγκρούονται με την εξουσία, τους ισχυρούς της γης, τα κατεστημένα, βάζουν την λεπίδα του μαχαιριού στα κακώς κείμενα, αγνοώντας τις διώξεις , τους κατατρεγμούς, το φθόνο και το μίσος που συναντούν. «Πολλά τα κύματα, αλλ ' ου δεδοίκαμεν μη καταποντισθώμεν. 'Επί γαρ της πέτρας εστήκαμεν» (Migne 52, 427). Δηλαδή, πολλές οι, δυσκολίες αλλά δεν φοβηθήκαμε μήπως και χαθούμε γιατί σταθήκαμε πάνω σε πέτρα, λέει ο Ιερός Χρυσόστομος. Kαι η πέτρα αυτή ήταν η μεγάλη τους αγάπη για το Θεό και τούς, συνανθρώπους τούς .

Για την αγάπη του Θεού και των ανθρώπων, ο 'Ιωάννης, πρότυπο αγωνιστικότητας και τιμιότητας, ρήτορας αξεπέραστος, δεν πεθαίνει πάνω στον αρχιεπισκοπικό θρόνο αλλά στην εξορία, επειδή ελέγχει με γλώσσα σκληρή, την διεφθαρμένη κι αντιλαϊκή συμπεριφορά και πολιτική κι αυτής ακόμη της αυτοκράτειρας Eυδοξίας , αλλά και του πρωθυπουργού Eυτρόπιου.

0 Γρηγόριος, πρότυπο θεολόγού και βαθυστόχαστου ποιητή, με την πνευματικότητα τού, μεταστρέφει μέσα σε δύο μόλις χρόνια την Κωνσταντινούπολη, από αιρετική - αρειανόφιλη πού είχε γίνει, σε ορθόδοξη.

0 Bασίλειος, τέλος, αξεπέραστος κοινωνικός εργάτης ,διακρίνεται για τον αλτρουισμό του, χτίζοντας την πρωτοποριακή για την εποχή τού «Βασιλειάδα», η οποία ήταν ένα συγκρότημα ευαγών ιδρυμάτων παγκόσμια μοναδικό στο είδος τού, δεν υπήρχε άλλο προηγούμενο ή παρόμοιο τότε, που περιελάμβανε νοσοκομείο, λεπροκομείο, ορφανοτροφείο, γηροκομείο, φτωχοκομείο και ξενοδοχείο.

0ι Τρεις Πατέρες δεν ήταν όπως εύκολα αντιλαμβάνεται κανείς , Θεωρητικοί καθηγητές των λόγων, αντίθετα, ότι έλεγαν το έκαναν πράξη, δίνοντας οι ίδιοι το ζωντανό παράδειγμα. Ζούσαν την πίστη και την αγάπη Κι έτσι την παρείχαν άφθονη στους πλησίον τους. Γνώριζαν πως «όταν παίρνεις γεμίζουν τα χέρια, όταν δίνείς γεμίζει η καρδιά». Γνώριζαν ακόμη, πως «η μεγαλύτερη χαρά είναί η χαρά που νοιώθουμε όταν χαρά χαρίζουμε». Γινόταν έτσι τα πάντα για όλούς. «Ο ένας τούς ζητάει τροφή, ο άλλος ρούχα. Ο ένας παρηγοριά στο πένθος του, ο άλλος να τον επισκεφθούν στο νοσοκομείο. Ξένοι τούς ζητούν καταφύγιο, παντρεμένοι τους ζητούν συμβιβασμούς στις οικογενειακές τους διαφορές. Χρεωμένοι ζητάνε να τούς εξοφλήσουν τα χρέη» (Migne 104, 232). Όλοι κάτι ζητάνε Κι όλοι κάτι έχουν να λάβουν, διότι η αγάπη των Τριών Επισκοπών είναι αληθινή αγάπη, και ως τέτοια ουδέποτε εκπίπτει, ποτέ δεν στερεύει, δεν χάνεται, δεν τελειώνει.

Αλλά πέρα από πρότυπα ποιμεναρχών και κοινωνικών εργατών οι Τρεις Ιεράρχες είναι και κορυφαία πνευματικά αναστήματα, που χάρις την τεράστια πανεπιστημιακή τους μόρφωση κατόρθωσαν να ενώσουν σ' έναν αρμονικό συνδυασμό την ελληνική φιλοσοφία, με τη γνήσια διδασκαλία και βίωση των ορθόδοξων χριστιανικών αληθειών για να μας διδάξουν έτσι πώς πίστη και παιδεία, παιδεία και πίστη, πάνε μαζί Πίστη και παιδεία, να τι χρειάζεται για την αρμονική διάπλαση των νέων, να τι χρειάζεται σήμερα η νεολαία μας, η Ελλάδα, η ανθρωπότητα. Όσοι το αγνοούν ή το περιφρονούν ζημιώνουν τον εαυτό τους , τα παιδιά τους, την πατρίδα, τον κόσμο όλον.

Βασίλειος, Γρηγόριος, 'Ιωάννης, να λοιπόν τα Πρότυπα, οι Φάροι, οι Πυξίδες, τα Φώτα της 'Εκκλησίας. Τι μένει; Να γίνουν και οι δικοί μας φωτεινοί σηματοδότες απ' όπου θα παίρνουμε κατεύθυνση, ρότα, αλλά και Θάρρος για να συνεχίζουμε την πολυκύμαντη ζωή μας .

Γιατί άραγε, διστάζουμε να τους ακολουθήσουμε; Φοβόμαστε μήπως τα κουτσομπολιά και τις διαβολές του μικρόψυχου και μικρόνοου περίγυρού μας; Άλλα ποιος Θυμάται σήμερα τους αδίστακτους συκοφάντες των Τριών Αγίων 'Επισκόπων; «που οι πολεμήσαντες; Σεσίγηνται και λήθη παραδέδονται. που δε η 'Εκκλησία; "Υπέρ τον ήλιον λάμπει». (Migne 52,429) που είναι μας θυμίζει ο Χρυσόστομος , αυτοί που πολέμησαν την 'Εκκλησία; Έχουν σωπάσει και έχουν ξεχασθεί. που είναι όμως η 'Εκκλησία; Ακόμη λάμπει πιο φωτεινή κι από τον ήλιο.

Και συνεχίζει ο άγιος: «Δεν αντέχεις να γελάσει εις βάρος σου ένας συνάνθρωπος σου; και δεν σε πειράζει, αν γίνεις μισητός στον Χριστό; Δεν ανέχεσαι να σε καταφρονήσει ένας αχρείος : και δεν σε νοιάζει αν εναντίον σου αγανακτήσει ο Θεός;» (Migne 60,269).

«Τι θα προτιμήσουμε τέλος πάντων τα χειροκροτήματα του κόσμου ή την αγάπη τού Θεού;».

Ας μιμηθούμε λοιπόν, τους Τρεις Ιεράρχες και τους αγώνες τους. Να το μήνυμα τους για μας σήμερα. Αντίσταση στο μηδενισμό, στην άρνηση, στην ισοπέδωση των πάντων, στην ιδέα δηλαδή ότι όλοι και όλα τα ίδια είναι, ότι δεν αξίζει να ενδιαφερθεί κανείς για τίποτα. Αντίσταση στην αυτοκαταστροφή μας. Ναι, χρειάζεται να γίνουμε αντιστασιακοί.

Να αντισταθούμε στον κοσμικό τρόπο σκέψης και ζωής .

Και αντίθετα, χρειάζεται να πούμε ένα Θαρραλέο και σταθερό "ναι" σ' έναν Θεό αγάπης, Θεό αληθινό, Θεό ζωντανό. Ναι, στην γεμάτη αγάπη πρόσκληση: «Ερχου και Ιδε» (Ιωαν. Ι,47) που ακατάπαυστα μας απευθύνει φιλικά και στοργικά, ο γλυκύτατος Ιησούς. Ναι στην πίστη την αληθινή των Χριστιανών. Ναι, στην ομορφιά και την αλήθεια του ορθόδοξου τρόπου ζωής. Ναι, στα ζωογόνα μυστήρια της Εκκλησίας μας. Ναι, στα φωτοφόρα πρότυπα των αγίων πατέρων και διδάσκαλων, όπως των σημερινών εορταζόμενων Τριών Μεγάλων Άγίων.

Επιτέλους, ας ακολουθήσουμε αυτό που η λογική επιβάλλει και η καρδιά αποζητάει. Κι ας μην αντιτείνουμε μικρόψυχα πως είναι αδύνατον να μοιάσουμε τους Τρεις Άγίους Επισκόπους, επειδή δήθεν, εκείνοι ήταν οι «σούπερμαν» τής εποχής τους. Απλοί άνθρωποι ήταν κι εκείνοι σαν κι εμάς, αλλά άνθρωποι που αγωνίσθηκαν από αγάπη, για την αγάπη του Θεού. Άνθρωποι, λοιπόν, απλοί, είναι και οι άγιοι, προτού τιμηθούν ως άγιοι. Και εμείς σαν απλοί άνθρωποι, μπορούμε να γίνουμε άγιοι ακολουθώντας, τα βήματα ζωής αγίων ανθρώπων, όπως των τριών Μεγάλων Πατέρων μας, Βασιλείου του Μεγάλου, Γρηγορίου του Θεολόγου και Ιωάννου του Χρυσοστόμου, για να βρούμε το φως, τη Χαρά, τη Ζωή, τη Σωτηρία μας, για να βρούμε το Χριστό μας. Γένοιτο.